УРОК 4
Буквы и звуки: և, Յ
Двузвучия
Чередование звуков
Множественное число существительных
Местоименные артикли
Глагол. Неопределенная форма глагола
Настоящее и прошедшее несовершенное
времена изъявительного наклонения
Суффиксация
________________________________________
Буква և в середине слова, следуя после гласных, передает звукосочетание [jev] (ев). Например: թեև (хотя), նաև (так же). Это звукосочетание передается так же сочинительным союзом և (и). Например: գիրք և տետր (книга и тетрадь) բարի և ազնիվ (добрый и честный).
Буква և после согласных передает звукосочетание (эв). Например:
արև солнце սև черный անձրև дождь
տերև лист թև крыло Երևան Ереван
բարև здравствуй ձև фасон, форма
Запомните!
1. Звукосочетания эв, ев в середине и на конце слова передаются буквой և.
2. В начале слова звукосочетание ев передается сочетанием букв ե + վ, например: Եվրոպա, Եվա. Исключение составляют союз ևս (также) и частица ևեթ (же).
3. և не имеет заглавной буквы, поэтому в начале собственных имен и предложений пишется Եվ; например: Եվան ուսանողուհի է: Եվ նա շատ ուրախ է: (Ева студентка. И она очень рада.).
Буква յ передает звонкий согласный звук [j], который по произношению близок русскому й. Этот звук слышится в начале русских слов я [ja], елка [jolka], Юра [jura].
Звук յ сочетается с гласными и образует следующие двузвучия: յա, այ, յու, ույ, յո, ոյ, յե, եյ,յի.
յա յու յո ոյ յի
սենյակ комната ձյուն снег յոթ семь Նոյ Ной ամայի опустошенный
կայան станция սյուն столб արդյոք разве շոյել ласкать տղայի мальчика
երևանյան ереванский արյուն кровь մայոր майор հայհոյել бранить, ругать Աննայի Анны
անկյուն угол այո да գոյական существительное
այ ույ յե եյ
հայր отец քույր сестра նայել смотреть թեյ чай
մայր мать լույս свет ծառայել служить Սերգեյ Сергей
ձայն голос հույս надежда Միքայել Михаил հոկեյ хоккей
հայ армянин իսկույն ևեթ сразу же է՛յ эй
այժմ ևեթ сейчас же
Запомните!
1. В армянском языке между двумя гласными слышится звук յ, который пишется только после ա и ո.
2. Корневой звук յ сохраняется после всех гласных: թեյ -թեյարան (чай - чайнаяլակեյ - լակեյություն (лакей - лакество).
3. Звукосочетание իա часто произносится как յա:
а) հեքիաթ (сказка) произносится հեքյաթ, կրիա (черепаха) - կրյա, խավիար (икра) - խավյար, օվկիանոս (океан) - օվկյանոս;
б) Անանիա - Անանյա, Զաքարիա - Զաքարյա, Մարիամ - Մարյամ, Եղիա - Եղյա.
ЧЕРЕДОВАНИЕ / ՀՆՉՅՈՒՆԱՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆ
В армянском языке при словообразовании, когда ударение перемещается на новый конец слова, гласные ի, ու, ե (է), двузвучия յա, ույ, утратившие ударение, подвергаются чередованию.
Чередование “ի”
а) Гласный ի в односложных словах в закрытом слоге обычно переходит в ը, который на письме не передается:
սիրտ сердце ս /ը/ րտային сердечный
թիվ число թ /ը/ վական числительное
գիծ линия գ/ը/ծել чертить
միտք мысль մ/ը/տածել думать
б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ի обычно выпадает:
ամուսին супруг,супруга ամուսնանալ жениться, выйти замуж
ամիս месяц ամսաթիվ число месяца
երկիր страна երկրագունդ земной шар
պանիր сыр պանրիկ сырок
պատիվ честь պատվոգիր почетная грамота
երգիչ певец երգչուհի певица
в) В открытом слоге ի иногда выпадает:
բարի добрый բարություն доброта
թերի недостаточный թերություն недостаток
գաղտնի тайный գաղտնարան тайник
թշնամի враг թշնամական вражеский
г) В открытом слоге (во многих словах) ի сохраняется:
ձի лошадь ձիավոր всадник
մի один միակ единственный
լի полный լիություն обилие
կղզի остров կղզիաբնակ островитянин
д) В открытом слоге в результате слияния ի с последующим гласным ա получается:
1) ե (произносится է) - при словосложении.
2) двузвучие յա - при суффиксации.
Ոսկի - ա - գույն և ոսկեգույն золото + цвет - золотистый
հոգի - ա - վիճակ և հոգեվիճակ душа + состояние - душевное состояние
բարի - ա - գործ և բարեգործ добрый + дело - делающий добро
գինի - ա - գործ և գինեգործ вино + дело - винодел
աղավնի - ակ և աղավնյակ голубь + (-ок) - голубок
Чередование “ու”
Гласный ու в односложных словах в закрытом слоге обычно переходит в ը, который на письме не передается:
սուտ ложь ս/ը/տել лгать
ջուր вода ջ /ը/ րածին водород
գունդ шар գ/ը/նդակ мяч
ձուկ рыба ձ/ը/կնիկ рыбка
б) В конце многосложных слов в закрытом слоге ու обычно дает или переходит в ը, который на письме не обозначается.
Случаи выпадания:
գլուխ голова գլխավոր главный
անասուն животное անասնապահ животновод
ամուր крепкий ամրոց крепость
գարուն весна գարնան весны
հատուկ особый հատկապես особенно
Случаи перехода в ը:
սնունդ пища սն/ը/նդարար питательный
ծնունդ рождение ծն/ը/նդավայր место рождения
փախուստ бегство փախ/ը/ստական беглец
Գալուստ Галуст Գալ/ը/ստյան Галстян
в) В открытом слоге ու переходит в վ, если после ու следует гласный звук.
ձու яйцо ձվի яйца
լու блоха լվեր блохи
լեզու язык լեզվաբան языковед
կատու кошка կատվիկ кошечка
г) В многосложных словах в открытом слоге часто такого чередования не происходит:
թեկնածու кандидат թեկնածուական кандидатский
վերարկու пальто վերարկուի р.п. пальто
СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ / ԳՈՅԱԿԱՆՆԵՐԻ
ՀՈԳՆԱԿԻ ԹԻՎԸ/ МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО
Множественное число существительных образуется при помощи окончаний եր и ներ:
а) Окончание եր получают односложные существительные:
քար камень քարեր գին цена գներ
ժամ час ժամեր վիզ шея վզեր
լույս свет լույսեր թիվ число թվեր
հայր отец հայրեր միտք мысль մտքեր
մայր мать մայրեր տուն дом տներ
աչք глаз աչքեր գունդ шар գնդեր
ձեռք рука ձեռքեր ջուր вода ջրեր
թև крыло թևեր ձու яйцо ձվեր
սիրտ сердце սրտեր
б) Окончание ներ получают многосложные существительные
տարի год տարիներ ընտանիք семья ընտանիքներ
ամիս месяц ամիսներ սեղան стол սեղաններ
գլուխ голова գլուխներ անուն имя անուններ
բերան рот բերաններ քամի ветер քամիներ
ատամ зуб ատամներ
Запомните!
В многосложных словах при образовании множественного числа чередования не происходит. Исключение составляет слово երկիր, в котором ի переходит в ը:
երկիր (страна) երկրներ
в) Некоторые односложные существительные получают окончание ներ:
դուռ дверь դռներ ծոռ правнук ծոռներ
ձուկ рыба ձկներ լեռ гора լեռներ
մուկ мышь մկներ մատ палец մատներ
եզ вол եզներ հարս невестка հարսներ
բեռ груз բեռներ նուռ гранат նռներ
գառ ягненок գառներ ռուս русский ռուսներ
թոռ внук թոռներ
г) Слова մարդ (человек) и կին (женщина) во множественном числе имеют формы մարդիկ, կանայք.
Запомните!
Մարդ, մարդիկ надо читать մարթ, մարթիկ:
д) Во множественном числе окончание եր получают те сложные существительные, последним компонентом которых является односложное существительное:
դասագիրք учебник դասագրքեր նախահայր праотец նախահայրեր
երկաթգիծ железная дорога երկաթգծեր ծաղկեփունջ букет ծաղկեփնջեր
Запомните!
В многочисленных словах указанного типа перед окончанием множественного числа в закрытом слоге происходит чередование гласных ի и ու.
Текст.
Прочтите и переведите при помощи данного к тексту словаря.
Երևանում պայծառ աշուն է, իսկ Մոսկվայում ցուրտ է:
Եվան կարևոր գործեր ունի:
Մեր սենյակները մեծ են և լուսավոր:
Ամեն տեղ բարի մարդիկ կան:
Մեր լեռները հպարտ գագաթներ ունեն:
Բոլոր աշակերտները նոր դասագրքեր ունեն:
Հայաստանում շատ տեսարժան վայրեր կան:
Մեր մարզում լավ արոտավայրեր կան:
Երևանում ցու՞րտ է:
Ո՛չ, Երևանում տաք է, իսկ Մոսկվայում ցուրտ է:
Կարևոր գործեր ո՞վ ունի:
Ձեր սենյակները մե՞ծ են:
Այո՛, մեր uենյակները մեծ են և լուսավոր:
Դուք ինչպիսի՞ սենյակներ ունեք:
Որտեղ կան բարի մարդիկ:
Ովքե՞ր են քո դասընկերները:
Ինչպիսի՞ գագաթներ ունեն մեր լեռները:
Այսօր ու՞մ ծննդյան օրն է:
Ո՞ր դռներն են բաց։
Բոլոր աշակերտները ի՞նչ ունեն:
Հայաստանում ինչե՞ր կան:
Որտե՞ղ կան լավ արոտավայրեր:
պայծառ ясный կարևոր важный
մայրաքաղաք столица մարզ регион, область
հպարտ гордый տեսարժան достопримечательный
իսկ а (сочинительный союз) սենյակ комната
արոտավայր пастбище լուսավոր светлый
ցուրտ холод ամեն տեղ везде
վայր место դասընկեր школьный товарищ
Пояснения к тексту
1. При однородных сказуемых вспомогательный глагол часто опускается. В предложении Սենյակները մեծ են և լուսավոր (Комнаты большие и светлые) вспомогательный глагол второго сказуемого (լուսավոր են) опущен.
2. Знак препинания ՝ здесь соответствует тире в русском языке: Երևանը՝ մեր մայրաքաղաքը (Ереван - наша столица).
МЕСТОИМЕННЫЕ АРТИКЛИ /ԴԵՐԱՆՎԱՆԱԿԱՆ ՀՈԴԵՐ/
Притяжательные артикли
Ստացական հոդեր
1. Притяжательными артиклями являются частицы ս для первого лица, դ - для второго. Они выражают принадлежность и употребляются вместо притяжательных местоимений իմ, քո:
իմ հայրը հայրս քո հայրը հայրդ
իմ գիրքը գիրքս քո գիրքը գիրքդ
իմ ընկերները ընկերներս քո ընկերները ընկերներդ
Запомните!
а) Между артиклями ս или դ и предшествующим согласным произносится ը, который на письме не передается. Հայրս произносится հայրըս, գիրքս - գիրքըս.
б) Артикль դ произносится как глухой согласный տ. Հայրդ надо произносить հայրըտ, գիրքըդ - գիրքըտ.
2. Для обозначения принадлежности предметов многим лицам обычно употребляются формы множественного числа притяжательных местоимений (притяжательные артикли в таких случаях употребляются лишь в разговорной речи). Например: наши книги -
մեր գրքերը, ваши товарищи - ձեր ընկերները, их дела -նրանց գործերը.
3. Притяжательные артикли употребляются со всеми падежными формами и всегда могут быть заменены соответствующими притяжательными местоимениями:
տետրս և իմ տետրը (моя тетрадь)
տետրումս և իմ տետրում (в моей тетради)
տետրիցս և իմ տետրից (из моей тетради)
Артикли, определяющие лицо
Դիմորոշ հոդեր
1. Частицы ս и դ являются также артиклями, определяющими лицо.
Ս выражает значение первого лица:
Ես՝ուսանողս, լավ ընկերներ ունեմ (Я, студент, имею хороших товарищей);
Մենք՝ երիտասարդներս, աշխատասեր ենք (Мы, молодые, трудолюбивы).
Դ выражает значение второго лица:
Դու՝ ուսանողդ, լավ ընկերներ ունես (Ты, студент, имеешь хороших товарищей);
Դուք՝ երիտասարդներդ, աշխատասեր եք (Вы, молодые, трудолюбивы).
2. Надо отметить, что артикли ս и դ значение первого и второго лица иногда выражают не совсем четко, поэтому они употребляются параллельно с местоимениями ես, դու, մենք, դուք.
3. Указанные артикли значение первого и второго лица выражают подчеркнуто, когда употребляются с некоторыми местоимениями и числительными. Например:
բոլորս мы все
բոլորդ вы все
յուրաքանչյուրս каждый из нас
յուրաքանչյուրդ каждый из вас
երեքս мы трое
երեքդ вы трое
մեկս один из нас
մեկդ один из вас
Артикли, определяющие лицо, чаще употребляются с местоимениями и числительными.
4. Личное местоимение ինքը (он сам) выражает значение первого и второго лица также при помощи артиклей и и դ:
ինքս (я сам)
ինքդ (ты сам)
ինքը (он сам, она сама) ինքներս (мы сами)
ինքներդ (вы сами)
ինքները (они сами)
Прочитайте и переведите:
Ո՞վ է քո հայրը: Ո՞վ է հայրդ:
Հայրս ուսուցիչ է: Իմ հայր ուսուցիչ է:
Քո մայրը ուսուցչուհի՞ է: Մայրդ ուսուցչուհի՞ է:
Այո՛, իմ մայրը ուսուցչուհի է:
Որդիդ աշխատասե՞ր է:
Այո՛, որդիս աշխատասեր է: Իմ որդին աշխատասեր է:
Բնակարանդ հարմարավե՞տ է:
Այո՛, բնակարանս շատ հարմարավետ է:
Ո՛չ բնակարանս հարմարավետ չէ:
Վերարկուդ նո՞ր է: Քո վերարկուն նո՞ր է:
Այո՛, վերարկուս նոր է:
Ո՛չ, վերարկուս հին է:
Երեխաներդ որտե՞ղ են:
Երեխաներս դպրոցում են:
Ամուսինդ նկարի՞չ է:
Ո՛չ, ամուսինս բժիշկ է:
Ի՞նչ է քո անունը: Անունդ ի՞նչ է:
Իմ անունը Աշոտ է: Անունս Աշոտ է:
Ընկերներդ որտե՞ղ են:
Ընկերներս համալսարանում են:
Այսօր քո սիրտը տխու՞ր է:
Ո՛չ, այսօր սիրտս ուրախ է:
Այո՛, այսօր սիրտս տխուր է:
Ոտքերդ հոգնա՞ծ են:
Այո՛, ոտքերս հոգնած են:
Ո՛չ, ոտքերս հոգնած չեն:
Ուսուցիչդ ո՞վ է:
Ուսուցիչս շատ բարի մարդ է:
ГЛАГОЛ/ԲԱՅ
Неопределенная форма глагола Անորոշ դերբայ
Неопределенная форма глагола в армянском языке имеет окончания ել и ալ:
գրել писать խաղալ играть
վազել бежать գնալ идти
խմել пить զգալ чувствовать
նստել сидеть եռալ кипеть
По этим окончаниям определяется спряжение глагола: ել - I спряжение, ալ - II спряжение.
Окончания ել и ալ одновременно являются глаголообразующими суффиксами: образуют глаголы в основном от существительных и прилагательных. Например:
երազ сон երագել мечтать
գիշեր ночь գիշերել ночевать
ճաշ обед ճաշել обедать
ժպիտ улыбка ժպտալ улыбаться
ազատ свободный ազատել освобождать
կանաչ зеленый կանչել зеленеть
կաղ хромой կաղալ хромать
լուսավոր светлый լուսավորել освещать
Надо знать, что, когда от существительных образуются глаголы, часто к словообразовательной основе прибавляется сложный суффикс անալ /ան+ալ/, который выражает значение становления, превращения.
քար камень քարանալ каменеть
փոշի пыль փոշիանալ превращаться в пыль
ընկեր товарищ ընկերանալ подружиться
բարի добрый բարիանալ добреть
մեծ большой մեծանալ становится большим, расти
Неопределенная форма глагола в армянском языке может употребляться как обозначение, название действия. Например:
Վազելը օգտակար է: - Бежать полезно (Бег полезен).
Երկար սպասելը դժվար է: - Долго ждать трудно (Долгое ожидание трудно).
В значении названия действия неопределенная форма глагола Получает определенный артикль и склоняется как имя существительное. Например: глагол սովորել (учиться) может иметь формы: սովորելը (учение, учеба), սովորելու (учения, учебы), սովորելուց (от учения, от учебы), սովորելով (учением, учебой).
ВРЕМЕНА ГЛАГОЛА: ПРОСТЫЕ И СОСТАВНЫЕ ФОРМЫ
ԲԱՅԻ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐԸ՝ ՊԱՐԶ ԵՎ ԲԱՂԱԴՐՅԱԼ ՁԵՎԵՐ
Настоящее и прошедшее несовершенное времена изъявительного наклонения Սահմանական եղանակի ներկա և անկատար անցյալ ժամանակները
Личные формы глагола в армянском языке образуются либо путем прибавления к глагольной основе личных окончаний (простые временные формы), либо путем сочетания деепричастий и вспомогательного глагола в настоящем или прошедшем времени (составные временные формы).
Формы настоящего и прошедшего несовершенного времен изъявительного наклонения образуются от деепричастия настоящего времени и вспомогательного глагола в настоящем или прошедшем времени.
Чтобы образовать деепричастие настоящего времени (անկատար դերբայ), надо вместо окончаний инфинитива ել и ալ к глагольной основе прибавить окончание ում (գրել և գրում, խաղալ և խաղում, վագել և վազում и т.д.).
Настоящее время
Ներկա ժամանւսկ
գրում եմ գրում ենք
գրում ես գրում եք
գրում է գրում են
խաղում եմ խաղում ենք
խաղում ես խաղում եք
խաղում է խաղում են
Настоящее время изъявительного наклонения обозначает действие, которое совершается в момент речи.
Երեխան խաղում է։ Ребенок играет.
Աշակերտը գրում է: Ученик пишет.
Մենք գնում ենք: Мы идем.
Դուք երգում եք: Вы поете.
Прошедшее несовершенное время
Անցյալ անկատար ժամանակ
գրում էի գրում էինք
գրում էիր գրում էիք
գրում էր գրում էին
խաղում էի խաղում էինք
խաղում էիր խաղում էիք
խաղում էր խաղում էին
Прошедшее несовершенное время обозначает действие, которое происходило (но не завершилось) до момента речи. Этой форме в русском языке соответствует прошедшее время глаголов несовершенного вида.
Երեխան խաղում էր: Ребенок играл.
Աշակերտը գրում էր: Ученик писал.
Մենք գնում էինք: Мы шли.
Դուք երգում էիք: Вы пели.
Отрицательное спряжение
Ժխտական խոնարհում
Отрицательное спряжение настоящего и прошедшего несовершенного времен изъявительного наклонения образуется при помощи отрицательных форм вспомогательного глагола, которые употребляются перед деепричастием настоящего времени:
գրում եմ չեմ գրում
գրում ես չես գրում
գրում է չի գրում
գրում ենք չենք գրում
գրում եք չեք գրում
գրում են չեն գրում
գրում էի չէի գրում
գրում էիր չէիր գրում
գրում էր չէր գրում
գրում էինք չէինք գրում
գրում էիք չէիք գրում
գրում էին չէին գրում
Запомните
1. Таким же способом образуется отрицательное спряжение всех составных временных форм изъявительного наклонения.
2. Из двух отрицательных форм вспомогательного глагола в третьем лице настоящего времени չէ и չի при отрицательном спряжении составных временных форм употребляется только չի.
Суффиксация. Суффиксы իկ, իչ, ուհի, անոց, ություն
Суффикс իկ служит для образования от основ прилагательных и существительных прилагательных и существительных с уменьшительно-ласкательным значением:
քույր сестра քույրիկ сестричка
հավ курица հավիկ курочка
պապ дед պապիկ дедушка
մատ палец մատիկ пальчик
լավ хороший լավիկ хорошенький
սիրուն красивый սիրունիկ красивенький
բարակ тонкий բարակիկ тоненький
Суффикс իչ служит для образования от глагольных основ существительных и прилагательных со значением действующего лица или орудия действия:
երգել петь երգիչ певец
քննել исследовать քննիչ следователь
ուսուցանել обучать ուսուցիչ учитель
մարզել тренировать մարզիչ тренер
շարժել двигать շարժիչ двигатель
հաշվել считать հաշվիչ счетчик
սրել точить սրիչ бритва
գրավել завоевать գրավիչ пленительный
հուզել волновать հուզիչ волнующий
վարակել заражать վարակիչ заразительный
Суффикс ուհի служит для образования от основ существительных со значением действующего лица названий лиц женского пола:
բժիշկ врач բժշկուհի женщина -врач
աշակերտ ученик աշակերտուհի ученица
բանաստեղծ поэт բանաստեղծուհի поэтесса
բանվոր рабочий բանվորուհի работница
նկարիչ художник նկարչուհի художница
բնակիչ житель բնակչուհի жительница
Запомните!
Перед суффиксом ուհի суффикс իչ подвергается чередованию: гласный ի выпадает.
Суффикс անոց служит для образования слов со значением места:
հիվանդ больной հիվանդանոց больница
հյուր гость հյուրանոց гостиница
արվեստ искусство արվեստանոց мастерская
ամառ лето ամառանոց дача
Суффикс ություն служит для образования отглагольных существительных, существительных с абстрактным значением признака предмета и со значением собирательности:
տանել убить սպանություն убийство
օգնել помогать օգնություն помощь
աժան жестокий դաժանություն жестокость
նոր новый նորություն новость
մարդիկ люди մարդկություն человечество
երիտասարդ молодой երիտասարդություն молодежь
ուսանող студент ուսանողություն студенчество
Текст.
Прочитайте текст и переведите при помощи словаря.
ՄԵՐ ԸՆՏԱՆԻՔԸ
Մեր ընտանիքը մեծ է, ես ունեմ հայր, մայր, պապիկ, տատիկ, երկու քույր և եղբայր:
Մենք բոլորս միասին ենք ապրում և լավ բարեկամներ ենք:
Հաճախ մեզ այցելում են մորաքույրս և մորեղբայրս, հորաքույրս և հորեղբայրս:
Հայրս բժիշկ է:
Նա աշխատում է հիվանդանոցում:
Նա շատ զբաղված է և շատ է սիրում իր աշխատանքը:
Մայրս ուսուցչուհի է:
Նա նույնպես շատ է աշխատում, սիրում է դպրոցը և իր աշակերտներին:
Երկու քույրիկներս դպրոցականներ են:
Եղբայրս ուսանող է և սովորում է համալսարանում:
Նա ամեն օր դասախոսություններ է լսում, իսկ հունվարին և հունիսին քննություններ է հանձնում:
Նա միայն լավ և գերազանց գնահատականներ է ստանում:
Պապիկս ծեր է, թոշակ է ստանում և չի աշխատում:
Նա ամեն առավոտ մարզանք է անում և շատ առողջ է:
Պապիկս խնամում է մեր այգին և գեղեցիկ ծաղիկներ է աճեցնում:
Տատիկս զբաղվում է տնային գործերով և լավ ճաշեր է պատրաստում:
Երեկոները մենք հեռուստացույց ենք դիտում, կարդում ենք կամ զրուցում:
Диалоги.
- Ձեր ընտանիքը մե՞ծ է:
- Այո, մեր ընտանիքը մեծ է. ես ունեմ հայր, մայր, պապիկ, տատիկ, երկու քույր և մեկ եղբայր:
- Դուք բոլորդ միասի՞ն եք ապրում:
- Այո, և շատ գոհ ենք: Մենք բոլորս լավ բարեկամներ ենք:
- Իսկ ուրիշ հարազատներ ունե՞ս:
- Այո՛, ես ունեմ մի հորաքույր, երկու մորաքույր, երկու մորեղբայր /քեռի/ և երեք հորեղբայր: Նրանք հաճախ գափս են մեր տուն, մենք նույնպես այցելում ենք նրանց:
- Որտե՞ղ են աշխատում ծնողներդ:
- Հայրս բժիշկ է, նա աշխատում է հիվանդանոցում, իսկ մայրս ուսուցչուհի է և աշխատում է դպրոցում:
- Իմ մայրիկը նույնպես ուսուցչուհի է, իսկ հայրս նկարիչ է. նա աշխատում է թատրոնում:
- Դու եղբայր ունե՞ս:
- Այո՛, ես երկու եղբայր և երկու քույր ունեմ:
- Ի՞նչ են անում նրանք:
- Եղբայրներս ծառայում են Ազգային բանակում: Մեծ քոյրս դերասանուհի է, իսկ փոքրը՝ աշակերտուհի:
- Որտե՞ղ է աշխատում մեծ քույրդ:
- Նա աշխատում է դրամատիկական թատրոնում: Մեծ քույրս ամուսնացած է և երկու երեխա ունի:
Пояснение к тексту
1. Слова Եղբայր, առողջ, կարդալ надо читать եխպայր, առոխչ, կարթալ (здесь имеет место оглушение звонких согласных).
2. Այցելում են մեզ — посещают нас.
3. Հունվարին, հունիսին — в январе, в июне; от всех названий месяцев можно образовать обстоятельство времени путем прибавления окончания ին (родительно-дательный падеж). Названия месяцев:
հունվար январь մայիս май սեպտեմբեր сентябрь
փետրվար февраль հունիս июнь հոկտեմբեր октябрь
մարտ март հուլիս июль նոյեմբեր ноябрь
ապրիլ апрель օգոստոս август դեկտեմբեր декабрь
4. Մարզանք է անում - делает зарядку.
5. Զբաղվում է գործերով — занимается делами.
6. Գալիս են - приходят.
Неправильные глаголы գալ (приходить), տալ (дать, давать), լալ (плакать) настоящее и прошедшее несовершенное времена образуют от деепричастия с окончанием իս: գալիս, տալիս” լալիս (окончание прибавляется к инфинитиву).
7. В армянском языке словам дядя и тетя, обозначающим родство, соответствуют слова: մորեղբայր или քեռի (брат матери), հորեղբայր (брат отца), մորաքույր (сестра матери), հորաքույր (сестра отца).
8. Մեծ քույր — старшая сестра, մեծ եղբայր — старший брат; փոքր քույր — младшая сестра, փոքր եղբայր — младший брат.
9. Ի՚՚՞նչ է անում: — Что делает? Чем занимается?
10. Ամուսնացած է — замужем, женат. Քույրս ամուսնացած է: — Сестра замужем.
Եղբայրս ամուսնացած է: — Брат женат.
Переведите на армянский язык:
Наша семья большая.
Мы все хорошие друзья.
Мы живем вместе.
Часто нас посещают дяди и тети.
Мой отец врач.
Он любит свою работу.
Моя мать тоже очень любит свою работу.
Она учительница и работает в школе.
Мой старший брат студент, он учится в университете и получает только хорошие оценки.
Мой младший брат служит в национальной армии.
Моя младшая сестра - школьница
Дедушка получает пенсию.
Он выращивает красивые цветы.
Бабушка занимается домашними делами.
Вечером мы все вместе смотрим телевизор.
Твой отец художник?
Твоя сестра артистка?
Она замужем, и имеет двоих детей.
Кто твой отец?
Где работает твоя мать?
Что делает твой старший брат?
Твой дедушка здоров? Он работает?
Сколько у тебя сестер?