УРОК 7

Оглушение звонких согласных Глагол.

Будущее и будущее прошедшее времена изъявительного наклонения

О некоторых функциях инфинитива

Имя числительное  Количественные и порядковые числительные. Употребление числительных с существительными.  Синтаксические функции числительных

Обозначение времени ________________________________________ Оглушение звонких согласных  Буква ձ в следующих корнях и словах, образованных от этих корней, после согласного ր произносится как ց: 

արձակ

свободный

բարձր

высокий

խուրձ

сноп

որձ

самец

բարձ

подушка

դարձ

возвращение

հանդերձ

одежда

վարձ

плата

բարձել

грузить

դերձակ

портной

հարձակվել

нападать

փորձ

попытка

բարձիթողի

заброшенный

դերձան

нитка

համբարձում

воскресение

 

 

Буквосочетание ղձ в следующих корнях и словах, образованных от этих корней, произноситься как խց:  դաղձ(мята)     դեղձան (светло-желтый)      դեղձ(персик)  Буква ձ в корне օձ (змея) и в словах, образованных от этого корня, произноситься как ց:  Прочитайте: 

ԴերձակՀամբարձումըլավվարպետէ:

 

Բարձրաբերձբլուրիվրագեղեցիկդեղձենիներկային:

 

Նաարձակուրդիցշուտվերադարձավ:

 

Վարդուհինարձակդաշտումդաղձէրհավաքում:

 

Համարձակտղաներըդարձյալբարձրանումէինմերձակաբարձունքը:

 

Նաշատէդժվարանումդարձվածքներիթարգմանությանժամանակ:

 

Փորձըփորձանքչէ: Երեխանփորձումէրբռնելօձին:

 

Մենքամենամիսմուծումենքբնակարանիվարձը: 

 

Буква ջ в некоторых корнях и в словах, образованных от этих корней, после согласного ր произносится как չ։  արջ (медведь),   թրջել (мочить),    վերջ (конец).  Буквосочетание ղջ в следующих корнях и в словах, образованных от этих корней, произносится как խչ:  աղջիկ (девушка), ամբողջ (весь, целый), ողջ(1. живой, 2. весь).  В некоторых корнях и словах, образованных от этих корней, буква ջ произносится как չ после гласного:  աջ (правый), առաջ (до, раньше), առջև (перед), մեջ (в), մեջ/ք/ (спина), քաջք (бес).  Прочитайте: 

Վիրավորարջըփախչումէդեպիգետիաջափը:

 

Որսորդըվերջապեսնկատումէարջիհետքը:

 

Միտարիառաջաղջիկըայստեղչէրապրում:

 

Անձրևիցթրջվելէրնրանուրբզգեստը:

 

Այդառողջմարդնամբողջօրըաշխատումէ:

 

Այսօրհիվանդիմեջքըչիցավում:

 

ԱյստարիՍարգիսնավարտումէմիջնակարգդպրոցը:

 

Եսսիրումեմգարնանառաջինամիսը, իսկՎարդաննամառվավերջինամիսնէսիրում:

 

Նամիշտզիջումէիրընկերներին:

 

Միմիջահասակերիտասարդգնումէրդեպիաջնրբանցքը: 

 

 

Глагол. Будущее и будущее прошедшее времена изъявительного наклонения  Բայ. Սահմանականեղանակիապառնի ևանցյալապառնիժամանակները 

 

Изъявительное наклонение имеет две формы будущего времени: будущее и будущее прошедшее. Указанные формы образуются от деепричастия будущего времени1 и вспомогательного глагола в настоящем или прошедшем времени. Деепричастие будущего времени образуется от инфинитива путем прибавления окончания ու: գրելևգրելու          կարդալևկարդալու  Будущее время - Ապառնիժամանակ գրելուեմ       գրելուենք գրելուես       գրելուեք գրելուէ        գրելուեն կարդալուեմ    կարդալուենք կարդալուես    կարդալուեք կարդալուէ     կարդալուեն 1 Деепричастие будущего времени в грамматике армянского языка имеет названия: ապառնիդերբայ, կատարելիդերբայ, անկատարդերբայ:  Будущее время изъявительного наклонения обозначает действие, которое будет происходить после момента речи: непосредственно после данного момента, через некоторое, а также через длительное время.

Например:  Նավեպնավարտելուէայսօր, վաղը, երկուտարիհետո:  Он роман закончит сегодня, завтра, через два года.  Будущему времени изьявительного наклонения в русском языке соответствует будущее время совершенного или несовершенного вида (чаще всего соответствует будущее сложное: գրելուեմ - буду писать, կարդալուեմ - буду читать), а иногда указанные формы будущего времени переводятся на русский язык описательно: գրելուեմ - должен писать, կարդալուեմ - должен читать.  Будущее прошедшее время - Անցյալիապառնիժամանակ գրելուէի        գրելուէինք գրելուէիր       գրելուէիք գրելուէր        գրելուէին կարդալուէի     կարդալուէինք կարդալուէիր    կարդալուէիք կարդալուէր     կարդալուէին Будущее прошедшее время обозначает действие, которое должно было совершиться до момента речи, в каком-то промежутке прошедшего времени. Формы будущего прошедшего времени в русском языке передаются описательно:  գրելուէի- должен был писать  կարդալուէի - должен был читать.  Отрицательное спряжение Ժխտականխոնարհում  Отрицательное спряжение будущего и будущего прошедшего времен изъявительного наклонения образуется при помощи отрицательных форм вспомогательного глагола, которые употребляются перед деепричастием будущего времени.

Например:  չեմգրելու    չենքգրելու չեսգրելու    չեքգրելու չիգրելու     չենգրելու չէիգրելու    չէինքգրելու չէիրգրելու   չէիքգրելու չէրգրելու     չէինգրելու Переведите на русский язык:  1.

Նաայսօրուշէվերադառնալու:

 

Հյուրերինդիմավորելուենմերխմբիուսանողները:

 

Վաղըեսմեկնելուեմառողջարան:

 

Ո՞վէմնալուերեխաներիհետ:

 

Մենքձեզսպասելուենքմինչևլուսաբաց:

 

Դումտնելու՞եսբժշկիմոտ:

 

ԱրմեննուԱնահիտըշուտովամուսնանալուեն:

 

Երեկոյաննրանզանգահարելուէիրընկերուհին:

 

Նաուսումնասիրելուէբոլորփաստերը:

 

Դուքտանելու, եքայսաթոռները:

 

Ամառըդուքորտե՞ղեքհանգստանալու:

 

Բնակարանիվարձըե՞րբեքվճարելու:

 

Ո՞վէհաղթելուայստարվամրցումներում:

 

Նաչի՞բարձրանալուլեռանգագաթը:

 

Դուքչե՞քպատմելուձերտպավորություններիմասին:

 

Այստեղմենքհաճելինորություններենքլսելու:

 

Եսայսգիշերչեմքնելու, աշխատելուեմ: Դպրոցինորշենքիկառուցումըշուտովավարտվելուէ:

 

Եսգնալուեմ, իսկնամնալուէ:

 

Մենքվիճելուենք, իսկդուքլսելուեք: 

 

2.

Այսօրեսճաշէիեփելու, իսկքույրսդասերնէրսովորելու:

 

Մենքզբոսանքիէինքգնալու, իսկդուքհեռուստացույցէիքդիտելու:

 

Երկուօրառաջնակարդալուէրիմհոդվածըևկարծիքէրգրելու:

 

Արմենըհամերգիտոմսերէրգնելու, բայցտոմսարկղըփակէր: Եսայսքանչէիուշանալու:

 

Նաինձչէրհանդիպելու, քեզէրհանդիպելու:

 

Դուայսօրչէիրզեկուցելու, վաղնէիրզեկուցելու:

 

Աղջիկներըսունկէինհավաքելու, իսկտղաներըկրակէինվառելու:

 

Եսմասնակցելուէիմրցումներին, բայցայդօրըհիվանդէի:

 

Մենքշնորհավորելուէինքհոբելյարին, իսկնրաուսանողներըծաղիկներէինմատուցելու:

 

Այստարիմենքհանգստանալուէինքծովափին:

 

Երեկոյանդուզանգահարելուէիրմեզ:

 

Անահիտըխաղալուէրփոքրիկներիհետ, իսկեսխմորեղենէիպատրաստելու:

 

Արմենըշարունակելուէրընթերցումը, իսկԱնահիտըթարգմանելուէր:

 

Նաջրելուէրայգին, իսկդունրանօգնելուէիր:

 

Նաշտապելուէր, իսկդուսպասելուէիր: 

 

 

Переведитенаармянскийязык:  1.

Вечером мы будем встречать гостей.

 

Ты сегодня рано вернешься?

 

Завтра он должен отправиться в санаторий.

 

Когда поезд прибудет в Ереван?

 

Сегодня я останусь с детьми.

 

Ты будешь ждать нас до рассвета?

 

Он должен войти к врачу.

 

Они когда должны пожениться?

 

Я вечером буду звонить (должна позвонить) тебе.

 

Мы будем изучать все факты.

 

Ты когда унесешь (должен унести) эти стулья?

 

Мы летом будем отдыхать в деревне.

 

Я сегодня буду платить квартплату.

 

Мы победим на соревнованиях.

 

Эти парни поднимутся (будут подниматься) на вершину горы.

 

Сегодня он расскажет (будет рассказывать) о своих впечатлениях.

 

Вы здесь услышите интересные новости.

 

Скоро закончится строительство нового здания.

 

Ты пойдешь (должен пойти) на работу, а твоя сестра останется (должна остаться) около больной бабушки.

 

Они будут спорить, а мы будем слушать. 

 

 

2.

Сегодня сестра должна была готовить обед, а я должна была учить уроки.

 

Отец и мать должны были пойти на прогулку, а мы должны были сидеть у телевизора.

 

Ты должен был прочесть мою статью и написать отзыв.

 

Мы должны были купить билеты на концерт, но касса была закрыта.

 

Ты не должен был столько ждать.

 

Он когда должен был встретиться с тобой?

 

Он не должен был встретиться со мной.

 

Я сегодня не должен был отдыхать, сегодня должен был отдыхать мой товарищ.

 

Парни должны были разжигать огонь, а девушки должны были готовить обед.

 

Ты должен был участвовать в соревнованиях.

 

Вечером они должны были поздравить свою подругу и (должны были) преподнести ей цветы.

 

Утром я должен был позвонить тебе, но мой телефон не работал.

 

Я должна была играть с детьми, а мама должна была печь печенье.

 

Вы должны были продолжать чтение, а мы должны были перевести статью.

 

Дед должен был собирать фрукты, а внук должен был помогать ему.

 

Я должен был торопиться, а они должны были сидеть дома.

 

 

  О некоторых функциях инфинитива  Անորոշդերբայիմիքանիկիրառություններ 

1.В армянском языке инфинитив употребляется в качестве подлежащего при составных сказуемых, выражающих значение модальности.  Примеры: 

պետքէասել

надо (нужно) сказать

հարկավորէասել

надо (нужно) сказать

անհրաժեշտէասել

необходимо сказать

հնարավորէգտնել

возможно найти (отыскать)

անհնարէլսել

невозможно слушать

կարելիէխոսել

можно говорить

հաճելիէլսել

приятно слушать

տհաճէտեսնել

неприятно видеть                           

լավէլռել

хорошо (лучше) молчать

հեշտէնկատել

легко заметить

2.Инфинитив примыкает к модальному глаголу կարողեմ (могу): կարողեմասել /լսել, խոսել, գտնել/ могу сказать (слушать, говорить, найти).  Неправильный глагол կարողեմ употребляется в настоящем и прошедшем времени: 

Настоящее время 

կարողեմ

могу

կարողենք

можем

կարողես 

можешь

կարողեք

можете

կարողէ

может

կարողեն

могут

Прошедшее время 

կարողէի

я мог

կարողէինք

мы могли

կարողէիր

ты мог

կարողէիք

вы могли

կարողէր

он мог, она могла

կարողէին

они могли
  1. Инфинитив примыкает также к личным формам глагола, если они выражают значение: 

а)волеизъявления или воленаправленности

б)мысли, восприятия, интеллектуального состояния, желания

թույլատրումէասել

разрешает сказать

ուզումէասել

хочет сказать

արգելումէնստել

запрещает сидеть

ցանկանումէխմել

желает пить

հրամայումէբերել

приказывает принести

երազումէտեսնել

мечтает видеть

հանձնարարումէգրել

поручает писать

սիրումէքնել

любит спать

օգնումէաշխատել

помогает работать

ձգտումէպարզել

стремится выяснить

խանգարումէվազել

мешает бежать

փորձումէերգել

пытается петь

համոզումէընդունել

уговаривает принять

մոռանումէասել

забывает сказать

 

 

վարժվելէսպասել

привык ждать

 

 

սովորելէփակել

научился закрывать

Текст  ԱՐՁԱԿՈՒՐԴ 

Շուտովսկսվելուէիմամառայինարձակուրդը, ևեսմեկնելուեմԴիլիջան:

 

Դիլիջանըհիանալիամառանոցայինքաղաքէ:

 

ՄինչևդըպրոցականդառնալսեսապրումէիԴիլիջանում, պապիկիսուտատիկիսմոտ:

 

Եսշատեմսիրումիմբարիուիմաստունպապիկինևքնքուշուհոգատարտատիկինևամառայինարձակուրդսանցեմկացնելունրանցմոտ: 

 

ՀիմաեսԵրևանումեմ, իմսենյակում:

 

ԱհափակումեմաչքերսումտովիպատկերացնումԴիլիջանիփարթամանտառները, մերհինուհարազատտունը՝քչքչանգետակիափին, հսկածառերիհովանուտակ: 

 

Եսերկուամիսապրելուեմայդսքանչելիվայրում, շնչելուեմլեռնայինանտառներիմաքուրօդը, վայելելուեմբնությանզարմանալիգեղեցկությունները: 

 

Բայց, իհարկե, ես այնտեղ անգործ չեմ նստելու. օգնելու եմ պապիկիս, աշխատելու եմ մեր այգում:

 

Ես արթնանալու եմ վաղ լուսաբացին ու պապիկիս հետ իջնելու եմ այգի:

 

Մենք միասին ջրելու ենք ծառերը ու բանջարեղենի մարգերը, փխրեցնելու ենք հողը, պոկելու ենք մոլախոտերն ու փշերը, քաղելու ենք հասած մրգերը ու բանջարեղենը: 

 

Հետոմերբակիծառերիստվերումնախաճաշելուենք:

 

Նախաճաշիժամանակմենքուտելուենքթարմկարագուոչխարիպանիր, մեղրուկաթնասեր, թոնրիլավաշուգաթա, խմելուենքկաթկամթեյ: 

 

Նախաճաշիցհետոպապիկըհանգստանալուէ, իսկեսգնալուեմանտառ, զբոսնելուեմևհատապտուղներեմհավաքելու: 

 

Կեսօրինհարևանտղաներիհետլողանալուեմմերվճիտգետակիսառըջրում, հետոպառկելուեմտաքավազինուարևիլոգանքեմընդունելու: 

 

Ճաշինեսուտելուեմտատիկիսպատրաստածհամեղճաշերը, իսկհետճաշյահանգստիժամինկարդալուեմգեղարվեստականզըրքեր, ամսագրերութերթեր: 

 

Երեկոյանպապիկիսհետնորիցիջնելուեմայգի, այգումմիշտշատաշխատանքկա: 

 

Մայրամուտիցհետոմութըգրկելուէաշխարհը, իսկեսլուսնիլույսիտակնստելուեմմերբակումևնորիցունորիցլսելուեմպապիկիսզարմանալիհետաքրքիրուիմաստունզրույցները: 

 

Կիրակիօրերըեսևպապսգնալուենքձկնորսության:

 

Պապսլուսաբացինշատվաղէարթնանալու, հետոարթնացնելուէինձ, ումենքմիասինգնալուենքգետափ:

 

Լուռուխաղաղբնությանգրկումմենքմենակենքլինելու, ևշրջապատիլռությունըխախտելուէմիայնգետիքչքչոցը: 

 

Առայժմայդբոլորգեղեցիկպահերըեսմտովիեմպատկերացնում, բայցշուտովդրանքիրականությունենդառնալու: 

 

Словарь 

արձակուրդ 

отпуск, каникулы; в значении каникулы употребляется также форма множ. ч. -արձակուրդներ

Մինչևդպրոցականդառնալս

до того, как я стал школьником (дословно — до моего становления школьником)

Ահափակումեմաչքերս

Вот закрываю (мои) глаза.

Մտովիպատկերացնումեմքչքչան

мысленно представляю журчащий.

Հսկածառերիհովանուտակ

под сенью величественных (огромных) деревьев

Վայելելուեմբնության

буду наслаждаться

Զարմանալիգեղեցկությունները

удивительной красотой (красотами) природы

Արթնանալուեմվաղլուսաբացին

проснусь рано, на рассвете

Նախաճաշիժամանակ

во время завтрака, за завтраком

Նախաճաշիցհետո

после завтрака

Մայրամուտիցհետո

после заката солнца

Կեսօրին

в полдень

Ճաշին

на обед, во время обеда

Արևիլոգանքեմըդունելու

Буду принимать солнечную ванну (дословно -солнечное купанье)

Տատիկիսպատրաստած 

приготовленное моей бабушкой

Ետճաշյահանգստիժամին

в час послеобеденного отдыха

Արթնանալուէ

проснется

Արթնացնելուէ 

разбудит (значение переходности действия выражает суффикс անց)

Իրականությունենդառնալու

станут действительностью, сбудутся

ИМЯ ЧИСЛИТЕЛЬНОЕ/ /ԹՎԱԿԱՆԱՆՈՒՆ 

Числительные в армянском языке бывают количественные (քանակսւկան), порядковые (դասական), распределительные (բաշխական) и дробные (կոտորակային).  1. Количественные (քանակական) числительные отвечают на вопросы: քանի՞, ինչքա՞ն, որքա՞ն (сколько?).  Количественные числительные по своей словообразовательной структуре бывают простые, суффиксальные, сложные и сложносос-  тавные.  1) Простые числительные состоят из одного корня:  

1

մեկ, մի 

6

վեց 

20

քսան 

2

երկու, երկուս 

7

յոթ 

100

հարյուր 

3

երեք 

8

ութ 

1000

հազար 

4

չորս 

9

ինը, ինն 

1000000

միլիոն 

5

հինգ 

10

տասը, տասն, տաս 

1000000000

միլիարդ 

Запомните!  а)Числительное երկուս употребляется только при субстантивации.  б)Параллельные формы ինը, ինն употребляется в следующих случаях: если начальный звук следующего слова согласный, то употребляется форма ինը (ինըտղա, ինըկոպեկ), если же начальный звук следующего слова гласный, то Употребляется форма ինն (իննաղջիկ, իննօր, իննամիս).

в)Числительное տասը имеет параллельные формы տասն и տաս. В составе сложных слов (иногда и самостоятельно) Употребляется форма տասն, которая была принята в древне армянском языке. Форма տաս проникла в литературный язык из разговорной речи и конкурирует с формой տասը.  г) Числительное մի одновременно является нeопрeделенным местоимением и употребляется в роли неопределенного артикля. В предложении Միգիրքտուրինձ значение մի можно понимать двояко: Дай мне одну книгу и Дай мне какую-нибудь книгу. Մի воспринимается как числительное, когда является носителем логического ударения.  2.Суффиксальные числительные образованы при помощи суф фикса սուն (десять): 

30

երեսուն 

70

յոթանասուն 

40

քառասուն 

80

ութսուն 

50

հիսուն 

90

իննսուն 

60

վաթսուն 

 

 

3.Сложные числительные образуются при помощи сочетания десятков и единиц таким же образом, как и в русском языке. Таким способом образованы числительные от 11 до 99. 

11

տասնմեկ (произ. տասնըմեկ) 

19

տասնինը (տասնինն)

51

հիսունմեկ 

12

տասներկու 

21

քսանմեկ 

57

հիսունյոթ 

13

տասներեք 

25

քսանհինգ 

61

 վաթսունմեկ

14

տասնչորս (произ. տասեըչորս) 

29

քսանինը (քսանինն) 

62

վաթսուներկու 

15

տասնհինգ (произ. տասնըհինգ) 

31

երեսունմեկ 

71

յոթանասունմեկ 

16

տասնվեց (произ. տասնըվեց) 

34

երեսունչորս 

81

ութսունմեկ 

17

տասնյոթ (произ.տասնըյոթ) 

41

քառասունմեկ 

84

ութսունչորս 

18

տասնութ 

46

քառասունվեց 

91

իննսունմեկ 

 

  1. Сложносоставныечислительные(всечислительныевышеста) состоятиздвухиболееотдельныхслов: 

101

հարյուրմեկ 

300

երեքհարյուր 

105

հարյուրհինգ 

400

չորսհարյուր 

110

հարյուրտաս 

588

հինգհարյուրութսունութ 

115

հարյուրտասնհինգ 

1987

հազարինըհարյուրութսունյոթ 

200

երկուհարյուր 

25791

քսանհինգհազարյոթհարյուրիննսունմեկ 

203

երկուհարյուրերեք 

540624

հինգհարյուրքառասունհազարվեցհարյուրքսանչորս 

225

երկուհարյուրքսանհինգ 
  1. Порядковые (դասական) числительные по своей структуре суффиксальные. Они образуются от количественных числительных при помощи суффиксов րորդи երորդ. Суффикс րորդобразует порядковые числительные երկրորդ (от երեք), չորրորդ (от չորս).

Остальныепорядковыечислительныеобразуютсяприпомощисуффиксаերորդ:  հինգերորդ, վեցերորդ, յոթերորդ, ութերորդ, իններորդ, տասերորդ (атакжеտասներորդ) տասնմեկերորդ, տասներկուերորդ, տսաներեքերորդ, տասնչորսերորդ, տասնհինգերորդ, քսաներորդ, քսանութերորդ, երեսունիններորդит.д. Исключениесоставляетпорядковоечислительноеաոաջին (первый).  При образовании составных порядковых числительных суффикс օրորդ присоединятся к последнему компоненту. Например: երկուհարյուրհինգերորդ (205-ый), հազարյոթհարյուրյոթանասունհինգերորդ (1775-ый)  Порядковые числительные на письме обозначаются:

1) римскими цифрами,

2) арабскими цифрами;

3) буквами армянского алфавита. При обозначении арабскими цифрами после цифры ставится соединительная черточка и пишется буквосочетание -րդ; например, 2-րդ (երկրորդ), 8-րդ (ութերորդ), 55-րդ (հիսունհինգերորդ).

Порядковое числительное առաջին на письме обычно обозначается римской цифрой, а при обозначении арабской цифрой пишется I-ին. Однако эта форма омонимична, т. к. одновременно выражает значение да тельного падежа субстантивного употребления числительного 1-ին (մեկին); например: սեպտեմբերի 1-ին (մեկին) - первого сентября ժամը 1-ին (մեկին) — в час, в первом часу.  Иногда в роли порядковых числительных употребляются буквы армянского алфавита, которые с V по XVI век применялись в значении цифр. 

Ա - 1    Ժ - 10    Ճ - 100    Ռ - 1000  Բ - 2    Ի - 20    Մ - 200    Ս - 2000  Գ - 3    Լ - 30    Յ - 300    Վ - 3000  Դ - 4    Խ - 40    Ն - 400    Տ - 4000  Ե - 5    Ծ - 50   Շ - 500     Ր - 5000  Զ - 6    Կ - 60    Ո - 600    Ց - 6000  է - 7    Հ - 70     Չ - 700    ՈՒ - 7000  Ը - 8    Ձ - 80    Պ - 800    Փ - 8000  Թ - 9    Ղ - 90    Ջ - 900    Ք - 9000 

Употребление числительных с существительными

Թվականներիգործածությունըգոյականներիհետ

Числительные, сочетаясь с существительными, не согласуются с ними ни по числам, ни по падежам.  Пример: 

երեքփողոց

три улицы

երրորդփողոց     

третья улица

երեքփողոցի

трех улиц

երրորդփողոցի    

третьей улицы

երեքփողոցով

тремя улицами

երրորդփողոցով  

третьей улицей

երեքփողոցում

на трех улицах

երրորդփողոցում  

на третьей улице

 

С количественными числительными существительное употребляется в единственном числе обычно в следующих случаях:  1. если является единицей меры, цены, времени: քսանկիլոմետր, տասներկուկիլոգրամ, հիսունկոպեկ, երեսունհինգօր, հարյուրտարի;  2. если в центре внимания не предмет (выраженный существительным), а количество (выраженное числительным): քսանուսանող, յոթանասունհինգաթոռ, տասներկուշարք, հազարոչխար. Существительное с количественными числительными употребляется во множественном числе, когда необходимо подчеркнуть каждый из предметов, названных данным существительным. При этом логическое ударение падает на существительное.  В предложении Տասըհայբժիշկներմասնակցումէինկոնգրեսին (Десять армянских врачей участвовали в конгрессе) существительное բժիշկներ стоит во множественном числе, так как цель сообщения - подчеркнуть каждого врача в отдельности. Если ту же мысль выразим иначе: Տասըսովետականբժիշկմասնակցումէրկոնգրեսին, значит, в центре нашего внимания количество врачей - տասը.  Синтаксические функции числительных Թվականներիշարահյուսականգործառույթները  Числительные выполняют функции:  1)определения: 

Նաունիերեքերեխա: 

У него трое детей. 

Նասովորումէերրորդդասարանում: 

Он учится в третьем классе. 

2)Составной части именного сказуемого:

Հարյուրիկեսըհիսունէ: 

Половина ста - пятьдесят.

Իմաթոռըյոթերորդնէ: 

Мой стул седьмой. 

 

3) подлежащего, прямого и косвенного дополнений, обстоятельств когда употребляется в субстантивированной форме. При субстантивации числительное получает определенный артикль, склоняется и относится к склонению ի.  а)Числительное - подлежащее: 

Երեքըգնալուենհամալսարան, երկուսը՝տուն:

Трое пойдут в университет, двое - домой.

Առաջինմեքենանգնումէ, երկրորդըչիգնում:

Первая машина идет, вторая не идет. 

б)Числительное-дополнение:

Սեղանիներկուգրիչկա, մեկըտուրինձ:

На столе есть две ручки, одну дай мне. 

Բոլորնուզումենգնալարշավի, բայցուղարկելուենչորսին:

Все хотят идти в поход, но пошлют четверых.

ԱռաջինմրցանակըտվեցինԱրամին, երկրորդը՝Աշոտին:

Первую премию дали Араму, вторую - Ашоту. 

 

в)Числительное-обстоятельство:

Համերգնսկսվելուէժամըհինգին:

Концерт начинается в пять часов. 

Եսառաջինտետրումշարադրությունեմգրելու, երկրորդում՝խնդիրներեմլուծելու: 

В первой тетради я напишу изложение, во второй буду решать задачи. 

Прочитайте и переведите на русский язык:

 

ՆրանքտասնհինգօրհանգստանալուենԴիլիջանումԵրևանումձմեռըտևումէերեքկամչորսամիս:

 

Եսուզումեմգնելերկուկիլոգրամխաղողևերեքկիլոգրամդեղձ:

 

 Մեկկիլոգրամկարտոֆիլնարժեերեսունկոպեկ:

 

Եսգնելուեմչորսմետրչիթևերեքմետրմետաքս:

 

Երեխանառավոտյանխմումէերկուհարյուրգրամկաթ:

 

Եսկարողեմուտելհարյուրհիսունգրամպաղպաղակ:

 

Շրջազգեստիհամարպետքէերեքմետրկտոր:

 

Նազեկուցումըգրելուէյոթօրում:

 

Մերֆակուլտետնունիհինգհարյուրվաթսունուսանող:

 

Մերկուրսումկատասնմեկգերազանցիկևերեսուներկուհարվածաին:

 

Այդհետաքրքիրդասախոսությունըլսումէր (լսումէին) յոթանասունհինգհազարհեռուստադիտող (հեռուստադիտողներ): 

 

Արմենըերկումտերիմընկեր (ընկերներ) ունի:

 

Իմսենյակումչորսաթոռկա:

 

Մերշենքնունիվեցմուտք:

 

Ամենմուտքումկատասնհինգբնակարան:

 

Եսայսերկուգիրքը (գրքերը) վերցնումեմ, իսկայդերեքըչեմվերցնում:

 

Երկուսդսենյակներնեքհավաքելու, իսկեսճաշեմպատրաստելու:

 

Տարինունիտասներկուամիս:

 

Շաբաթնունիյոթ oր:

 

Օրնունիքսանչորսժամ: ժամնունիվաթսունրոպե:

 

Րոպենունիվաթսունվայրկյան:

 

Տարինունիերեքհարյուրվաթսունհինգկամերեքհարյուրվաթսունվեցօր:

 

Переведите на армянский язык 

Мы двадцать пять дней отдыхали в горной деревне. 

 

Наши занятия будут длиться четыре или пять месяцев.

 

Он хотел купить два килограмма мяса и три килограмма фруктов.

 

Один килограмм сахара стоит двести пятьдесят драмов.

 

Я хотела купить двенадцать метров ситца и три метра шелка.

 

Ребенок может выпить сто восемьдесят граммов молока.

 

Для зимнего пальто надо купить четыре метра материала.

 

Он здесь работает восемнадцать лет.

 

В нашей школе учатся тысяча двести пятьдесят учеников.

 

В (нашем классе шестнадцать девочек и девятнадцать мальчиков.

 

Эту интересную передачу смотрели два миллиона сто двадцать пять тысяч телезрителей. В этой комнате два окна.

 

В нашем доме четыре подъезда.

 

В нашем подъезде двадцать пять квартир.

 

Эти две книги

 

Я должна купить сегодня, завтра куплю те две книги.

 

Ребенок будет спать, а мы будем готовить обед и убирать комнаты. 

 

В году двенадцать месяцев.

 

В неделе семь дней.

 

В каждом дне

 

Двадцать четыре часа.

 

В одном часу шестьдесят минут.

 

В минуте шестьдесят секунд.

 

В году триста шестьдесят пять или триста шестьдесят шесть дней. 

 

 

Обозначение времени

Время может обозначаться с помощью единиц времени и вспомогательных слов:

 

ժամ

час

քառորդ

четверть

րոպե

минута

անց

больше

վայրկյան

секунда

պակաս

меньше

կես

половина

 

 

Вопрос:  Ժամըքանի՞սնէ: Сколько времени? Который час?

Ответ:  1) если сообщается конкретный час (без промежуточных минут) то это выражается так:  Ժամըհինգնէ: Пять часов.  Ժամըյոթնէ: Семь часов.  Ժամըքսաներկուսնէ: Двадцать два часа.

В разговорной речи часто слово ժամ опускается:  Ժամըքանիսնէ: ևՀինգնէ, վեցնէ...

 

2) если сообщается, что время на некоторое количество минут не достигло конкретного часа, то ответ выражается следующим образом:  Ժամըհինգիցպակասէտաս/ը/ րոպե: Без десяти минут пять часов.

В разговорной речи ответ часто выражается короче:  Հինգիցտասէպակաս:  Հինգինտասէպակաս:  Հինգիցտասպակաս:  Հինգինտասպակաս: 

3)если сообщается, что время на какое-то количество мину Продвинулось вперед от конкретного часа, то ответ выражается так:  Ժամըյոթնանցէքսանրոպե: Двадцать минут восьмого.

В разговорной речи ответ выражается короче: Յոթնանցէքսանրոպե: Յոթնանցէքսան: Յոթնանցքսան: 

4)четверть какого-либо часа выражается словом քառորդ в сочетании со словами պակաս, անց:  Տասինտասնհինգպակաս: Без пятнадцати десять.  Տասինքառորդպակաս: Без четверти десять.  Տասնանցտասնհինգ: Пятнадцать минут одиннадцатого.  Տասնանցքառորդ: Четверть одиннадцатого. 

5) половина часа выражается словом կես в сочетании со словом անց:  Հինգանցկեսնէ: Հինգանցէկես: Половина шестого.  Իննանցկեսնէ: Իննանցէկես: Половина десятого.

 

Половина часа выражается также в минутах:  Հինգնանցէերեսունրոպե: Пять часов тридцать минут.  Իննանցէերեսունրոպե: Девять часов тридцать минут. 

Текст.  ԻՄՕՐԸ 

ԵստասնութտարեկանեմևսովորումեմԵրևանիպետականհամալսարանում: 

 

Ամենօրժամըութինիմսենյակումհնչումէզարթուցիչիգանգը:

 

Ութնանցտասնհինգրոպեինվերջացնումեմմարզանքըևգնումլվացվելու:

 

Ռւթնանցկեսինեսնախաճաշումեմ, միգավաթսուրճեմխմումևդուրսեմգալիստանից:

 

Իննիցչորսկամհինգրոպեպակասհասնումեմհամալսարան:

 

Մերդասերնսկսվումենժամըիննին:

 

Ամենդասաժամըտևումէքառասունհինգրոպե:

 

Առաջինդասնավարտվումէտասինքառորդպակաս:

 

Երկրորդդասնսկսվումէտասինհինգպակասևավարտվումէտասնմեկինքսանպակաս:

 

Դասամիջոցըտևումէտասրոպե:

 

Երրորդդասնսկսվումէտասնմեկինտասպակասևավարտվումէտասներկուսինքսանհինգպակաս:

 

Տասներկուսինքառորդպակասսկսվումէչորրորդդասը:

 

Տասն- երկուսնանցկեսսկսվումևտասներեքինտասպակասավարտվումէմեծդասամիջոցը, այնտևումէքսանրոպե:

 

Հինգերորդդասնավարտվումէտասներեքնանցերեսունհինգրոպեին:

 

Վեցերորդդասնսկսվումէտասնչորսինքառորդպակասևավարտվումէտասնչորսնանցկեսին: 

 

Դասերիցհետո՝ժամըտասնհինգինեսհասնումեմտուն, ճաշումևկեսժամկամքառասունրոպեհանգստանումեմ:

 

ժամըտասնվեցինեսգնումեմգրադարանևմոտերկուժամպարապումեմգրադարանիընթերցասրահում: 

 

Երկուշաբթիևչորեքշաբթիօրերըժամըտասնիննինեսգնումեմհամալսարանիմարզադահլիճևմասնակցումմարմնամարզությանխմբակիպարապմունքներին: Պարապմունքըտևումէմեկժամ:

 

Պարապմունքիցհետոեսմիփոքրզբոսնումեմընկերներիսհետևվերադառնումեմտուն:

 

Այնուհետևփոխումեմզգեստներս, լվացվումեմևընթրում: 

 

Սովորաբարքնումեմժամըքսանչորսին, իսկմինչայդկարդումեմ, կարգիեմբերումհաջորդօրվահամարանհրաժեշտգրքեր՜ը, դասախոսություններիևգործնականաշխատանքներիտետրերը: 

 

 

Словарь 

 

Եստասնութտարեկանեմ

мне восемнадцать лет

Հնչումէզարթուցիչիզանգը

раздается звонок будильника

Դուրսեմգալիստանից

выхожу из дома (также տնից)

Ժամըտասներեքին

в разговорной речи часто заменяется формой ժամըմեկին

аналогичным образом вместо ժամըտասնչորսը - говорим ժամըերկուսը

вместо ժամըտասնհինգը говорим ժամըերեքը 

 

Во избежание ошибок употребляем уточняющие слова: ցերեկվա (дня), գիշերվա (ночи), например:

 

ցերեկվաժամըերկուսնէ 

два часа дня

գիշերվաժամըերկուսնէ 

два часа ночи

Դասերիցհետո 

после уроков

Պարապմունքիցհետո

после занятий

Մոտերկուժամ

около двух часов, почти два часа

Միփոքրզբոսնումեմ

немного гуляю

Գրեթեմիշտ

почти всегда

Մինչայդ

до этого

Կարգիեմբերում

привожу в порядок

Հաջորդօրվահամարանհրաժեշտ

необходимый для следующего дня

 

Переведите вопросы и ответьте на них по-русски 

 

Դուքանի՞տարեկանես:

 

Ե՞րբէհեչումքոզարթուցիչիզանգը:

 

Ե՞րբեսվերջացնումմարզանքը:

 

Ութնանցկեսինդուի՞նչեսանում:

 

Դուե՞րբեսհասնումհամալսարան: Ձերդասերըժամըքանիսի՞նենսկսվում:

 

Որքա՞նէտնումամենդասաժամը:

 

Ե՞րբէավարտվումաոաջինդասաժամը:

 

Վեցերորդդասըժամըքանիսի՞նէավարտվում: Դասերիցհետոդուի՞նչեսանում:

 

Ժամըքանիսի՞նեսգնումգրադարան:

 

Ինչքա՞նժամանակեսպարապումգրադարանիընթերցասրահում:

 

Շաբաթվաորօրերինեսմասնակցումմարմնամարզությանխմբակիպարապմունքներին:

 

Որքա՞նէտնումպարապմունքը:

 

Ի՞նչեսանումպարապմունքիցհետո:

 

Շաբաթվամյուսօրերիներեկոներըի՞նչեսանում:

 

Ժամըքանիսի՞նեսքնում: